Kürtler de Masal Kültürü Kürt Masalları Bölüm 1

Kürtler de Masal Kültürü

BÖLÜM 1

Masal

Giriş

Kültür, bir milletin millet oluşunu sağlayan maddi ve manevi en büyük güçtür. Kültürsüz bir milletten söz etmek mümkün olmadığı gibi, milletsiz bir kültürden bahsetmemiz de mümkün değil. Ayrıca kültür kavramı tek başına hiç bir şey ifade etmez. Kültürü oluşturan birçok unsur vardır. Bunlar: Yemek, Ulaşım, Giyinme, Barınma, Edebiyat, Şiir ve Masal gibi sayısızca unsurdur. Kısacası yaşayış biçiminin tümü kültür kapsamına girmektedir

kültürün bir öğesi olan masallar da kültürü son derece etkileyen ve hatta kültürü yönlendiren bir edebi tür olarak karşımıza çıkmaktadır.
Masallar manevi kültürün bir parçası olmaktadır. Masallar ilk bakışta çocuklar için yazılmış veya ortaya çıkmış bir edebi tür olarak görünse de aslında bir halkın umutlarını, yaşamını sevincini vb tüm duygu düşünce ve yaşayış biçimi hakkında bizlere çok büyük tüyolar vermektedir. Bu edebi tür hayal gücünü geliştirme konusunda başarılı olduğu kadar öğretici yanı da ağır basmaktadır. Bazen insana doğadaki zorluklarla başa çıkmayı öğretirken, bazen de insanda var olan duyguları kullanması için yardımcı olur. Bunu şöyle açıklayabiliriz:
anlatılan bir olayla yardımseverlik duygusunu aşılarken yine anlatılan bir diğer olayla da iyilik ve dürüstlük duygularını açığa çıkarabilir.
Masallar her ne kadar ilk başta bir milletin veya bir topluluğun ürünü olsa da daha sonra evrensel bir nitelik kazanır. Şu an var olan sayısız masal evrensel bir nitelik taşımaktadır. Bu masallara örnek vermek gerekirse: Kırmızı Başlıklı Kız, Kurt ile Kuzu, Pamuk Prenses vb dir.
Masallar çıktığı kültürün özeliklerini taşıdığı için diğer kültürleri çok rahatlıkla etkileyebilmektedir.

Öte yandan masallar bir mesaj vermek için de çok sık kullanılabilmektedir. Bu mesaj iyi veya kötü olabileceği gibi, olumsuz bir eleştiri de olabilmektedir çoğu zaman.
Bu durumu şu örnekle açıklayabiliriz:
İlk bakışta bir çocuk masalı olarak görünen Alice Harikalar Diyarında masalı aslında çok büyük bir eleştiri içeren bir yazımsal türdür.
Evet Alice Harikalar Diyarında bir masal elbette ki ama bir masaldan daha fazlası için kaleme alınmıştır. Yazar masalda dönemin İngiltere halkını ve başta olanları çok fena eleştirmektedir.
Hal böyle olunca masallara farklı anlamlar yüklememiz de doğal bir hal alıyor.
Kısacası manevi kültürün önemli bir öğesidir. Bu durum Kürt kültürü için de tamamen geçerlidir. Kürt masal kültürünü incelediğimizde masalların nasıl oluştuğunu, nelerden etkilendiğini ve masalların o gizemli dünyasına nasıl insanın kapıldığını ilginç bir biçimde öğreniyoruz. Kürtler de masal kültürüne göz atmadan önce
Masal nedir?
Ve Kürtler kimdir?
Bu iki soruya yanıt vermek masal kültürünü daha iyi kavramamıza yardımcı olacaktır.

Masal Nedir?

Kültürün önemli bir parçası olan, kültüre yön veren ve kültürleri etkileyen masal nedir? Ve ne anlama gelmektedir? Masal: sözlü halk hikâyesi. Olağanüstü öğe, kahraman, olaylara yer verilen yaşanmamış öykülerdir. Masallarda yer ve zamana bağlılık yoktur. Masal terimi öncelikle, Külkedisi, Ali Baba, Keloğlan gibi ulusal ve uluslararası sözlü geleneğin ürünleri olan halk öykülerini kapsar. Ama sözlü gelenekle ilişkisi olmayan edebî yönü ağır basan bazı eserler de bu türün içinde yer alır. Masalların, genellikle "masal anaları" tarafından kendisini dinlemeye hazır topluluklara anlatılır. Daha sonra derlemeciler tarafından yazıya aktarılır.
Masallar rüyaya benzer ve insanlardaki arzuları sembolleştirir. Çünkü hayatta mümkün olmayan ve çok istenen her şey masallarda gerçekleşiyor. Adalet, eşitlik, mutluluk, istenilen şekilde masal dünyasında bulunur. Mesela hor görülen bir keloğlan, kurnazlığı sayesinde şehzadeleri küçük düşürür. Fakir, öksüz bir kızcağız bir tarih cilvesiyle sultan oluverir. Yoksul birinin başına devlet kuşu konar.

Masal dünyasında, gam, kasvet, çirkinlik, adilik yoktur. İyiler daima mükafata kavuşur, kötülereyse en adaletli cezalar verilir. Masalların bütün dünyaya yayılma gücü ve alanı çok geniştir. Ancak masalların ilk defa dünyanın hangi bölgesinde söylenildiğine dair elde kesin bilgi yoktur. Böyle olmasına rağmen masalların kaynağı, yani menşeli ile ilgili bazı görüşler vardır. Bu görüşlere ilk yer verenler Alman masallarını toplayan Girimm Kardeşler olmuştur. Daha sonraki araştırmacılar Hindoloji, Antropoloji ve Mitolojiye dayanan görüşler ileri sürmüşler, her görüşün temsilcileri diğerlerini tenkit etmişlerdir. Gerçekte masallar rüyalardan çıkmış ve buna paralel olarak gelişmiştir. Yapı bakımından incelendiğinde rüya ve masal arasında sıkı bir bağlılık vardır. Ancak rüya kendiliğinden, masallar ise sun’i düşünce mahsülü olarak ortaya çıkar.

Öte yandan masallar girdikleri toplumun rengine az çok bürünürler. Ve de o toplumun kültürünün bir parçası olurlar. Tıpkı inceleme konumuz olan Kürtler de olduğu gibi. Masallardaki konular, temelde birbirine benzerse de, onu her milletin kendi örf ve adetlerine, kültürüne uydurduğu bilinmektedir. Hindistan, Arabistan, Anadolu, Akdeniz devletleri masal söyleme bakımından batıya nazaran daha zengindir. Çokta benzerlik göster Masallarda gerçek veya gerçeğe yakın bazı olaylar bulunabilir. Fakat bunlarda gerçekir. dışı olaylar esas teşkil edip, gerçekçilik bir süs gibi kalmaktadır. Masallarda belki tarihi olaylara bile yer verirler. Fakat bunlar masal havasında erimiştir. O nedenle masallar çocuklar için ürünlerdir demek çoğu zaman yanlış olur.

2, bölüm İçin Tıklayın