Afganistan'da Yemek Kültürü (Afgan Mutfağı) Bölüm 2

Afganistan da Pilavlar

Resim 2 Afgan Pilavı

Afgan Mutfağı dediğimizde hemen hemen herkesin aklına pilav gelmekte. Afganistan pilavlarla özleşmis nerdeyse. Tabi Afgan   Mutfağı'nın %60'ı pilavlardan oluşmaktadır. 100'e yakın pilav türü var ve hepsinin tadı da farklı. Fakat renkleri aynı oluyor çoğu zaman ya yeşil ya da kahverengi oluyor. Halk bu pilavlarıda ekmekle tüketiyor.  Afgan Mutfağı'nda öne çıkan iki tür pilavdan söz etmemiz mümkün bunlar:

Zümrüt Pilavı ve bir diğeri ise  Afganistan'ın başkenti olan Kabil'in adıyla anılan Kabil Pilavıdır. Kabil Pilavı misafirlere ve önemli ziyaretler söz konusu olduğunda hazırlanırken, Zümrüt Pilavı da Afganların Yılbaşısı olarak tanımlanan baharın gelisini müjdeleyen Newruz da yapılmaktadır genelde. Pilavlar Afgan halkı ve Afganistan içın asırlardır süre gelen önemli yemekler arasında yer almaktadır. Hatta bu pilavlar Dünyada her mutfağa girmiştir. Pilavlar Afgan halkı için yemekten daha çok bir kültürün parçası olmuş durumda.

Afganistan da çorbalarçorbalar

Resim 3 Afgan çorbası

Çorbalar, Türkiye de ki çorbalara kesinlikle benzemiyor.  Afganistan çorbaları "etli" olur. Küçük küçük doğranmış etler pişırildikten sonra çorbaya dahil edilmektedir. Böylece çorbalar daha çok lezzetli oluyor.  Gezelim görelim formatında hazırladığı programıyla Afganistan'ı tanıtmaya giden ve adını vermek istemeyen bir kaynak çorbalar için bizlere şu  bilgileri verdi:

"Çorbalar çok lezzetli, doyurucu ve güzeller." Afganistan'dan Türkiye'ye okumaya gelen  öğrenciler Türkiye de ki çorbalar çok farklı olduğunu  ve kendi ülkelerindeki çorbalara benzemediği belirtiyorlar. Ayrıca Türkiye de hazırlanan çorbalara alışmanın zor olduğunu belirtiyorlar. Bunun yanı sıra görüstüğümüz bir Afganistanlı şu ilginç cümleyi kurdu: "Sizin çorbaları biz hastane de hastalara veriyoruz."
öte yandan çorbaların yanında çok sık ekmek tüketiliyor. Ayrıca çorbalar ana  yemeklerden sonra tüketilmektedir.

Ana Yemeklerin Genel Özellikleri

Afgan Mutfağında ana yemekler çok çeşitli olmasıyla dikkat çekiyor. Ana yemeklerin belli başlı bazı özellikleri de vardır. Bu özellikler nerdeyse tüm ana yemeklerde karşımıza çıkmaktadır. Yazımızın başında belirttiğimiz üzere Afganistan da hayvancılık yaygın bir uğraştır ve dolaysıyla ana yemeklerin birçoğu et ile yapılmaktadır. Et Afganistan Mutfağı için olmazsa olmaz. Bunun yanı sıra yeşillikler, sebzeler ve baharatlar da ana yemeklerin vazgeçilmezi oluyor, hem hazırlama hem de yeme esnasında. Ana yemeklerin başka bir özelliği ise: katı olmalarıdır ana yemekler çok nadir sulu olduğunu görüyoruz. 

Ayrıca ekmek kullanılarak hazırlanan ana yemekleri görmemiz de mümkün zaten ekmek Afgan halkı için başlı başına önemli bir yiyecek olarak karşımıza çıkmaktadır. Öte yandan Pilavlar da ana yemekler katagorisinde önemli bir yere sahip. Pilavla tanınan bir ülke olan Afganistan'da bu durum doğal karşılanmaktadır.

Afganistan'da Yemek  Kültüründe Misafirlik 

Afganistan  halkı son derece misafirlik konusunda hassas. Onlara davetli veya davetsiz herhangi bir misafir geldiğinde o misafir için farklı yemekler hazırlanır. Ve farklı bir sofra kurulur. Türkiye de olduğu gibi Afganistan'da  da misafir perverlik son derece önemsenmektedir. Tabi bu durumu etkileyen hususların başında inanç gelmektedir. Müslüman  bir ülke olan Afganistan'ın misafire yaklaşımı çok sıcaktır. Misafir için hazırlanan yemeklerin başında  Afganistan'ın meşhur pilavı ve etli yemekleri gelmektedir. Sofra özenle hazırlanır ve sofraya genelde çorba, pilav ve etli bir yemek servis edilir. Yemek bittikten sonra tatlı ikramı başlar.  Onlar misafir geldiğinde de yer sofrası kurarlar. Bu arada iki sofra kurulur bir sofrada erkekler ağırlanırken ikinci sofrada da kadınlar ağırlanır. Bu durumun sebebi ise sudur: İslam Dini'nde kadınlar ile erkekler akraba olmadığı sürece bir arada olmaları yasaktır. Bu yasağa dikkat eden Afgan halkı da sofralarını bu şekilde  hazırlarlar. Görüştüğümüz Afganlar bu konu hakkında şu şekilde konuştular:

"Biz inancımız gereği yaşıyoruz, bu durumdan da memnunuz daha rahat hareket edebiliyoruz."

Ayrıca yemekler hazırlanırken gelen misafir kadınlar da yardım etmek ıçin mutfağa giderler. Böylece yardımlaşma duygusunun yanında sıcak bir ortam gelisıyor. Bunun dısında misafir geldiği eve yanında yiyecekte getirıyor. Bu yıyecekler genelde şunlardır: Fırından yeni çıkmıs ekmek, taze yoğurt v.b dir. Bu durum Türkiye de yaşanan bir geleneğe benzerlik göstermektedir. Türkiye de misafirin geldiği eve tatlı götürmesi durumuna benzemektedir. Türkiye ile bu durumda benzerlik gösterse de farklılıklarda  söz konusudur. Bunlardan biri de: Türkiye de  misafir ısrarı  isterken yani ısrar  beklerken Afganistan  da bu tam tersi isliyor misafir ısrar beklemez ve rahat davranmaktadır. Afganistan   da yemek kültüründe misafirlik  bu denli sıcak ilişkilere dayanmaktadır

Genel Değerlendirme

Afganistan mutfağı zengin olan sayılı Orta Asya ülkelerinden biridir. Afganistan da tarım ve hayvancılığın çok yaygın olması yemekleri ve yemek kültürünü oldukça etkilemiştir. . Tabi etkilemese olmazdı yani bu durum doğaldır. Afganistan  denince birçoğumuzun aklına hemen "savaş" gelir. Afganistan'ın yaşanmaz bir ülke olduğu söylenir. Yine Afganistan deyince akla hemen "taliban" geliyor. Fakat Afganistan da  yaşanacak, yapılacak o kadar güzel şey var ki anlatmaya kelimeler yetmez. Afgan kültürü o kadar zengin ki insanı adeta büyülüyor.  Mutfağı da bir o kadar güzel ve zengin bir mutfak. Her zevke ve damak tadına göre pilavlar, çorbalar, tatlılar ve etli yemek mevcuttur. Yemekler oldukça doyurucu ve görselliğiyle de bizi etkiliyor. İnanış biçimi, coğrafi konum v.b etkenler Afgan Mutfağı'nda açıkça görüyoruz her mutfakta olduğu gibi.  Bu arada Afganistan  Mutfağı bazı özellikleriyle Türkiye Mutfağıyla benzerlik göstermektedir.  Bu benzerlikler bu iki ülkenin arasında bir bağ olduğunu da açıkça gözler önüne seriyor. Benzerlıkler söz konusu olmasının elbette pek çok nedeni vardır fakat en çok ağır basan neden iki ülke  halklarının müslüman oluşudur. Yine Afganistan da Türkiye gibi karma bir toplumdan oluşuyor bu da yemek kültürünü oldukça pozitif bir şekilde etkilemiştir. Afganistan'ın    mutfağını incelerken çok şaşırtıcı durumlarla karşılaştık: Afgan Mutfağı hiç bir yabancı mutfaktan etkilenmemistir.. Diğer ülkeler ve o ülkelerin vilayetlerine baktığımızda az veya çok bir ülkenin mutfağından etkilenmiştir fakat bu Afganistan da yok. Sadece İran Mutfağı ile benzerlik gösteriyor. Bubenzerliğin sebebini Afganistan da yaşayanlar şu şekilde açıklıyor: Biz İran'dan etkilenmedik onlar bizden etkilendi. Tabi ne kadar doğru tartısılır. Ama Afgan Mutfağı şu ana kadar özünü korumuş bunu açık açhk görüyoruz.

Öte yandan halk oldukça fazla ekmek tüketiyor fakat yine çok kilo almıyorlar yani sadece ekmek değil yağlı yemekler de çok sık tüketiliyor fakat formlarını koruyorlar.  Bunların dısında yine Afganistan Mutfağında çeşıt çeşit pilavlar bizi karşılıyor.. Yemek yeme esnasında da farklılhklar hemen göze çarpıyor. Mesela yemeklerin çatal kaşık yerine el ile yenilmesi. Bunun en büyük sebebi bu davranısın sünnet olmasıdır. Yine bir diğer dikkat çekici durum  ise: yer sofralarında yemekler yeniliyor olmasıdır. .  Afgan halkı yemeklerin yanında çok sık yoğurt tüketir salatadan daha fazla rağbet gösterıliyor.  Yine Müslüman  bir ülke olan Afganistan'da  israftan kaçınıyor halk böylelikle nerdeyse çöpe hiç yemek gitmez.

Özetle Afgan Mutfağı oldukça zengin bir içeriğe sahip. Hem mideye hem de göze hitap eden çeşit çesit yemek vardır. Yemek yemek söz konusu olduğunda ise: farklılıklarla farkını ortaya koyan bir mutfak olarak karsımıza çıktıklayın
Yazı dizimizin 1. Bölümü için tıklayın

Yeni içeriklerden haberdar olmak için Abone ol kısmından içeriklerimizi takip edebilirsiniz. Abonelik kısmı sitenin en altında yer almaktadır. Ayrıca konu ile alakalı da yorumunuzu bekleriz...

.

Paylaş

WhatsApp Telegram